Metoda Dobrego Startu Marta Bogdanowicz

Geneza Metody Dobrego Startu

Ogólna metoda opracowana została w latach 40- tych i 50- tych we Francji przez fizjoterapeutę Theę Bagnet, nosi nazwę Le Bornczyli "dobry odjazd, odlot, start". Nazwa miała wskazywać na możliwość zastosowania jej w przygotowaniu dzieci do nauki czytania i pisania. 

Założeniem Metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, kinestetycznych(czucie ruchu),i motorycznych oraz współdziałanie między tymi funkcjami. Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonej nauki czytania i pisania.  Celem metody jest jednoczesne usprawnienie czynności analizatorów: słuchowego, wzrokowego, kinestetyczno- ruchowego, a także kształcenie lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.

W jej założeniu leży bowiem koordynowanie czynności słuchowo- wzrokowo- ruchowych harmonizowanie wszystkich funkcji psychomotorycznych. Ćwiczenia te prowadzą do usprawnienia uwagi, percepcji, pamięci, wyobraźni słuchowej i wzrokowej oraz motoryki i koordynacji wzrokowo- słuchowo- ruchowej, a więc integracji percepcyjno- motorycznej, co ułatwia naukę czytania i pisania wszystkim dzieciom. 

MDS - to metoda wzrokowo- słuchowo- ruchowa, w której odgrywają rolę trzy elementy: słuchowy (piosenka), wzrokowy( wzory graficzne, litery) i motoryczny (wykonywanie ruchów w czasie odtwarzania wzorów graficznych i liter, zharmonizowanych z rytmem piosenki, śpiewu).
Muzyka odbierana biernie i usprawniona aktywnie:

• rozwija sprawność aparatu mięśniowo- ruchowego, 
• kształci sferę intelektualną,
• wpływa na poprawność wymowy, 
• kształci uczucia wyższe (estetyczne),
• wpływa na uspołecznienie dzieci ze względu na zespołowy charakter zajęć rozwija twórczą,
• aktywną postawę dziecka wobec otoczenia. 
  
  

Struktura zajęć prowadzonych MDS

Zajęcia prowadzone Metodą Dobrego Startu przebiegają według stałego schematu i są dostosowane do potrzeb dzieci, z którymi pracujemy. 
Struktura zajęć jest następująca:

• Zajęcia wprowadzające: ćwiczenia orientacyjno- porządkowe , nauka piosenki, zabawa "zagadki językowe".
• Zajęcia właściwe: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe. 
• Zajęcia końcowe.

Zajęcia wprowadzające: ćwiczenia orientacyjno- porządkowe, nauka pisania oraz zabawa w "zagadki językowe". Ćwiczenia orientacyjno- porządkowe zaczynamy od ćwiczeń koncentracji uwagi w schemacie ciała i przestrzeni,. Mogą mieć one formę powitań i zabawy ruchowej. Dzieci uczą się rozróżniać i nazywać części ciała np. ramię, łokieć, brwi. Dzieci nieco starsze witają się prawym kolanem, lewym łokciem. Ćwiczenia stwarzają okazję do utrwalania orientacji w przestrzeni, odróżniania kierunków: prawo- lewo, góra- dół, nad obok. Następnie dzieci uczą się nowej piosenki, która będzie towarzyszyła dalszym zajęciom. W rozmowie z nauczycielem omawiana jest jej treść, wyjaśniane są trudne słowa. Daje to sposobność do rozwijania mowy dziecka. Kolejnym etapem jest zabawa w "zagadki językowe", nauczyciel wykorzystuje tekst piosenki do rozwijania kompetencjom językowych. 

Część właściwa: podstawowa część zajęć to zajęcia właściwe. Zawierają one trzy rodzaje ćwiczeń: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowe, ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe.

Ćwiczenia ruchowe: jest to zabawa ruchowa nawiązują do treści piosenki, ma ona charakter usprawniający i relaksacyjny. W czasie ćwiczeń ruchowych zaczynamy od kształcenia ruchów całego ciała (motoryka duża), a następnie prowadzimy usprawnienia ruchów ręki(motoryka mała).

Ćwiczenia ruchowo- słuchowe: są bardziej złożone, bo mają charakter ruchowy i dźwiękowy(piosenka). W ćwiczenia te zaangażowane są dwa analizatory: kinestetyczno- ruchowy i słuchowy. Dzieci wystukują rytm śpiewanej piosenki na bębenku, na woreczkach z sypkim materiałem. Ćwiczenia te, to ruchy wykonywane jedną ręką- dominującą: pięścią, dłonią, palcami, a następnie ręką nie dominującą również: pięścią, dłonią, palcami, wreszcie łokciem, i całe ciało, w rytm śpiewanej piosenki. Ćwiczenia te są wykonywane początkowo w tym samym miejscu, a potem w różnych układach przestrzennych. Należy tutaj wspomnieć o metodzie Ruchu Rozwijającego, w którym rytm jest uznany jako podstawa zarówno tego co się dzieje wokół jak i w nas samych. Wystukiwanie rytmu ma początkowo kierunki od lewej do prawej do lewej, a w następnych ćwiczeniach od prawej do lewej , aż wreszcie tam i z powrotem (LPL). Ruch mogą przyjmować rożne formy: uderzenia, głaskania, wałeczka, naciskania. Wałeczki mogą być podrzucane, przekładane z ręki do ręki itd. Używamy tu takich pomocy jak: sznurki, gumy, wstążki, szarfy, chusteczki, balony i instrumenty muzyczne i przedmioty, które mogą te instrumenty zastąpić, np. plastikowe butelki., kubki lub zakrętki do słoików. Dzieci najpierw wykonują ćwiczenia wg wzoru kreślonego przez nauczyciela, a następnie proponują własne formy ćwiczeń. 

Ćwiczenia ruchowo- słuchowo- wzrokowe: to nauka wykonywania wzorów (figur geometrycznych lub liter) w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki. Kolejne etapy ćwiczeń są następujące:

• Demonstracja wzoru (litery) i sposobu wykonywania ćwiczenia.
• Uczenia się polisensorycznego. 
• Reprodukowanie wzorów. 

Ćwiczenia rozpoczynamy od demonstracji i omówienia wzoru, litery: Jak wygląda? Do czego jest podobna?

Następnie dziecko uczy się wielozmysłowo (przez dotyk, ruch, słuch), najlepiej gdy wzór po którym dziecko wodzi palcem, jest wykonany z materiałów o różnej fakturze i barwie. Dalszy ciąg ćwiczeń to reprodukowanie wzoru- litery: całą ręką, w powietrzu, najpierw w obecności wzoru, potem z pamięci, palcem, na stole podłodze, na tackach z kaszą, kredą, węglem rysunkowym, kredą świecową, mazakiem, pędzlem, długopisem. Podczas tego etapu ćwiczeń dzieci uczą się jak śpiewać piosenkę jednocześnie rysując wzory, np. śpiewając piosenkę o deszczyku rysują kreseczki ( krople deszczu). W programie "Od piosenki do literki", proponowane jest pisanie liter z jednoczesnym śpiewem piosenek specjalnie do nich skomponowanych. Przestrzeganie kolejności ich kierunków, ruchów rąk w przestrzenie umożliwia dziecku przyswajanie prawidłowych nawyków ruchowych: właściwe uchwycenie narzędzia, rysowanie linii pionowych z góry na dół, lini poziomych od lewej do prawej, okręgów- przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Ruch powinien być zgodny z rytmem, odpowiednim fragmentem tekstu śpiewanej piosenki i odtwarzanym elementem wzoru- liter. Nie wszystkie techniki trzeba stosować na jednym zajęciu. Należy wprowadzić je na zmianę, podczas kolejnych spotkań. Po wykonaniu zadania omawiamy z dziećmi ich prace: czy są wykonane poprawnie i jakie błędy się w nich pojawiły( omówienie błędów). Kształci to uważną obserwację, spostrzegawczość oraz nawyk samokontroli. 

Zajęcia końcowe: na zakończenie stosujemy zajęcia wyciszające. Przeprowadzamy krótkie ćwiczenia relaksacyjne, w pozycji leżącej proponujemy partnerowi masaż, ćwiczenia logopedyczne: oddechowe i usprawniające artykulatory. 

Organizacja zajęć. 
Zajęcia Metodą Dobrego Startu zazwyczaj prowadzi się z całą grupą dzieci. Grupa ta może mieć różną wielkość.

• Do zajęć wprowadzających: konkretne przedmioty związane z treścią piosenki, obrazek ilustrujący treść. 
• Do ćwiczeń ruchowo- słuchowych: woreczki, wałeczki, sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony, chusteczki, instrumenty muzyczne lub przedmioty które mogą je zastąpić: plastikowe butelki. 
• Do ćwiczeń ruchowo- słuchowo- wzrokowych: wzór lub litera napisana grubym mazakiem, taca z materiałem sypkim, arkusz papieru pakowego, karty ćwiczeń, blok, mazaki, kredki itp.